UIT DE KAST KOMEN ALS HOOG SENSITIEF PERSOON (hsp)

'VAN OPGAVE NAAR OVERGAVE'

Eén op de vijf, dus 20% van de mensen, is hoog sensitief. Mijn gevoel is dat dit percentage binnenkort omhoog bijgesteld gaat worden. Enerzijds omdat er veel hoog sensitieve kinderen worden geboren, ook wel ‘Nieuwetijds Kinderen’ genoemd. Anderzijds omdat er steeds meer mensen ontdekken dat ze hoog sensitief zijn en eigenlijk altijd al waren. Tijd dus om eens aandacht aan dit onderwerp te besteden.

Laten we beginnen bij het begrip ‘hoog sensitief’. Wat is dat?

Als je hoog sensitief bent, betekent dat dat je ‘senses’ gevoeliger of hoger ontwikkeld zijn dan gemiddeld. Als Hoog Sensitief Persoon (HSP) neem je daardoor meer en intenser waar, niet met één zintuig, maar met al je zintuigen. Er komen dus veel prikkels tegelijkertijd binnen, die daarna op een diep niveau worden verwerkt en ervaren. Dit geeft een zeer rijke gevoelservaring vol waardevolle inzichten en inspiratie.

Mooie gebeurtenissen, waarbij de zintuigen op precies de juiste manier worden geprikkeld, voeden de ziel van een HSP en kunnen oprecht ervaren worden als ‘de hemel op aarde’. Vooral natuurlijke prikkels als het zien van de opkomende zon, het voelen van de wind in je haren, het ruiken van de frisse geur na een onweersbui, het geluid van een schaterlachend kind, het ervaren van echte liefde. Een HSP zal hier vaak diep en intens van kunnen genieten en dit ook opzoeken.

De zintuigen van een HSP zijn dus sterk ontwikkeld en zeer actief, maar het gaat verder dan dat. Ook het zesde zintuig, de intuïtie, is meestal bovengemiddeld ontwikkeld. Dit maakt dat een HSP in het contact met de ander veel meer waarneemt dat alleen het zien van een nieuwe bril en het ruiken van een nieuw geurtje. Een HSP is extra gevoelig voor sfeer en emoties. Naast het zintuigelijk waarnemen van de ‘buitenkant’, neemt een HSP dus net zo snel waar wat er leeft aan de ‘binnenkant’. Contact met een HSP is daardoor zelden oppervlakkig, omdat je echt gezien en gehoord wordt. Van buiten én van binnen. Doordat een HSP alle details waarneemt en razendsnel verwerkt, zijn het vaak ook hele waardevolle adviseurs. Ze herkennen kwaliteit en schoonheid als geen ander. Ze doorzien processen en kunnen zeer genuanceerd en zonder waardeoordeel de vinger op de zere plek leggen. Alles is immers meegewogen, bekeken en gevoeld en kan daardoor perfect tot uiting worden gebracht. Veel Hoog Sensitieve Personen hebben dan ook beroepen waarbij deze gaven tot hun recht komen, zoals coach, psycholoog, dichter, adviseur, kunstenaar, onderzoeker, ontwerper, fotograaf, musicus etc.

Hoog Sensitiviteit is dus een gave. Het is je als HSP-er namelijk ‘gegeven’ om meer waar te nemen dan gemiddeld en alle mooie dingen van het leven extra intens en diep te ervaren. Door deze ervaringen ook zelf mede te creëren en te delen, wordt een Hoog Sensitief Persoon over het algemeen als creatief, liefdevol en enthousiast ervaren. Hoog Sensitieve Personen zijn vaak ware levenskunstenaars.

En toch, helaas, wordt Hoog Sensitiviteit net zo vaak als een handicap of gebrek ervaren. Als een ‘opgave’ in plaats van een ‘gave’. Hoe komt dat?

Dat komt doordat een HSP geen natuurlijk ingebouwd filter heeft, die alleen de mooie ervaringen toegang geeft in de juiste dosering. Hoe fijn zou het zijn als dat wel zo was! Maar helaas. De werkelijkheid is dat iedere prikkel, prettig of onprettig, direct keihard binnenkomt en ook nog eens op een diep niveau wordt verwerkt. Zo kan een scherp prikkend kaartje in een kledingstuk al tijdelijk het gevoel geven van ‘de hel op aarde’. Denk ook aan harde schelle geluiden, stank, heftige emoties als woede en schuld en het gevoel van onrecht. Niemand vind dit prettig en leuk, maar bij een HSP komen deze dingen extra hard en diep binnen en duurt het daarom ook extra lang om hiervan te herstellen.

Een HSP kan bijvoorbeeld letterlijk pijn in het hart krijgen bij het zien van wereldleed op het nieuws en er van wakker liggen. Ook kan een HSP extreem veel last hebben van geluiden die voor anderen niet hoorbaar zijn, denk aan een oplader in het stopcontact of een ventilator die aanstaat. Samen in één bed slapen is ook een uitdagende gebeurtenis voor een HSP. Probeer maar eens echt tot rust te komen als je je zo bewust bent van de ander en alle prikkels die daar mee gepaard gaan. In het persoonlijk contact lukt het een HSP vaak niet om een oppervlakkig ‘gezellig’ gesprek vol te houden als de intuïtie zegt dat er iets aan de hand is met de ander. Als de onderhuidse emoties niet worden uitgesproken of bevestigd, blijft dit doormalen in het hoofd. Verder geven alle vormen van disharmonie veel onrust. Dit kan zorgen voor gepieker, het ontwijken van contact en het vermijden of juist aangaan van conflict.

Het verwerken van prikkels en helemaal negatieve prikkels kost een HSP veel energie en idealiter komen ze na iedere prikkel eerst tot zichzelf voordat ze weer opgeladen ‘verder kunnen’. Helaas is het leven er niet op ingericht dat we na iedere ervaring even kunnen bijkomen. In het huidige leven schieten we van prikkel naar prikkel, van ervaring naar ervaring. Het resultaat? Chronische overprikkeling.

Veel Hoog Sensitieve Personen zijn jarenlang, soms zelfs al vanaf hun kindertijd chronisch overprikkeld. Doordat Hoog Sensitieve Personen een extreme behoefte hebben aan het ervaren van een mooie, bijna idyllische wereld en een leven vol harmonie, hebben ze vaak als overlevingsstrategie het vermogen ontwikkeld om nare ervaringen zo te verwerken dat ze betekenis en waarde krijgen. Ook zijn ze vaak meesters geworden in het leren herkennen en ombuigen van negatieve emoties van zichzelf en de ander. Hiermee dient de HSP niet alleen de ander, maar vooral ook zichzelf omdat op deze manier de rust, harmonie en vrede kunnen worden hersteld.

Zo kan het gebeuren dat een hoog sensitieve moeder, die eigenlijk behoefte heeft aan een moment voor zichzelf, eerst alle gezinsleden in de watten legt, in de hoop dat daarmee wat rust en vrije tijd ‘gekocht’ kan worden. Of gaat een hoog sensitief kind in plaats van even lekker alleen spelen om bij te komen, ineens met 3 vriendjes spelen, om maar niemand teleur te stellen. Alles om de harmonie te bewaken en de ander niet te kort te doen. Want uiteindelijk kost dat vaak minder energie dan ’nee’ zeggen en het verduren van boosheid, schuld en disharmonie.

Een HSP richt het leven dus vaak in rond het helpen, helen, adviseren en ‘pleasen’ van de ander, met als uiteindelijke doel rust en harmonie voor zichzelf te creëren. Doordat de HSP hier goed in is, zal hij of zij enorm worden gewaardeerd door de mensen die hier behoefte aan hebben. Dit geeft de HSP een goed gevoel want hij/zij heeft immers weer een steentje kunnen bijdragen aan ‘de ideale wereld’. Het gevaar is, dat het vaak éénrichtingsverkeer wordt. Omdat een HSP zo druk is met het helpen en helen van de mensen en situaties om zich heen, is er minder ruimte voor de eigen behoeftes. Een HSP zal vaak de indruk geven niets of niemand nodig te hebben en het allemaal prima zelf te kunnen. Dat is vaak ook zo, want niets belast een HSP meer dan het idee een ander te belasten. Dat geeft namelijk een gevoel van ‘in de schuld staan’, met de bijbehorende ongewenste druk en verwachting. Een HSP zal daarom liever geven dan ontvangen, met als resultaat een disbalans in relaties. Want… doordat de HSP zoveel geeft, staat de ander automatisch ‘in de schuld’ en dat is dan weer de ‘killer’ op het gebied van gelijkwaardigheid. Iets wat vaak ver te zoeken is in een relatie met een HSP. Jammer, want als er iets is waar een HSP diep van binnen behoefte aan heeft, is dat juist gelijkwaardigheid.

En zo creëert een HSP stap voor stap een emotionele gevangenis voor zichzelf. Door zoveel te geven, ontstaan er verwachtingen. Verwachtingen die als een zware en grote verantwoordelijkheid drukken op de schouders van een HSP, die in de basis vaak juist allergisch is voor ‘moeten’. De gelijkwaardigheid neemt af, de druk en prikkels nemen toe. Het krijgen van een serieuze relatie en kinderen zorgt ervoor dat het gevoel van verantwoordelijkheid, het bewaken van de harmonie en het omgaan met verwachtingen en ‘moeten’ nog meer toeneemt en zelfs op de spits wordt gedreven. Er MOETEN veel behoeftes ingevuld worden, er MOET veel onrust getolereerd worden en er MOET vaak gedrag gecorrigeerd worden. Voor een HSP is de periode van het jonge ouderschap, waarin de prikkels een hoogtepunt bereiken, dan ook vaak een pittige periode.


Als de HSP zich in periodes van grote druk en overprikkeling eerlijk zou laten zien aan de buitenwereld, dan zou er al snel het stempeltje depressie, burn-out of midlifecrisis opgeplakt kunnen worden. Omdat dit niet in het ideale plaatje van de HSP past, zal het over het algemeen zo zijn dat de minder sensitieve buitenwereld er niets van merkt als een HSP het moeilijk heeft. De HSP zal het namelijk, zoals gebruikelijk, alleen proberen op te lossen en een ander er niet mee willen belasten. Meestal lukt dat ook, soms niet.

‘Wat is er toch mis met me?’ ‘ik kon altijd alles aan en stond voor iedereen klaar en nu lijkt het wel of ik niets meer kan verdragen’ zijn gedachten die dan spelen. In de zoektocht naar antwoorden ontdekken veel mensen pas dán dat ze Hoog Sensitief zijn. Dit zorgt vaak voor grote herkenning en opluchting.

Want… ter geruststelling voor alle Hoog Sensitieve Personen die dit lezen en herkennen. Er is helemaal NIETS mis met je en NEE je bent geen slecht mens. Je hebt alleen een prachtige gave, die een opgave voor je is geworden. Waarom? Omdat het leven vaak niet automatisch ingericht is op een manier die jou als HSP goed doet. De norm in de samenleving en maatschappij wordt nog steeds gesteld door de meerderheid die niet hoog gevoelig is. Het is dus de hoogste tijd dat je goed voor jezelf gaat zorgen. ‘Zijn’ wie je bent en je leven en je omgeving daarop inrichten en aanpassen. Op deze manier kun je van je opgave weer je gave maken en in je kracht komen te staan. Hoe je dat doet? Hieronder vind je een paar belangrijke stappen die je kunnen helpen.

 
1)    Kom uit de kast als Hoog Sensitief Persoon

Er echt voor uitkomen dat je hoog sensitief bent en je leven er naar inrichten, kan veel schuld en schaamte oproepen. De angst om vreemd, asociaal of egocentrisch over te komen, ligt dan op de loer. Toch kun je pas echt in je kracht gaan staan als je eerlijk bent naar jezelf en naar de mensen in je omgeving over je verhoogde sensitiviteit. Mensen die je kennen en die van je houden, zullen het waarschijnlijk herkennen en je steunen. Vaak kan het ook een opluchting betekenen, omdat ze door jouw toelichting ineens begrijpen dat jouw vermijdende gedrag of behoefte aan alleen zijn, niet aan hen ligt of hun schuld is. Als mensen het niet begrijpen of je er zelfs op aanvallen, is het goed om je eens af te vragen hoeveel die persoon voor je betekent en hoe graag je die wel of niet in je leven wilt houden. Vaak ontdek je dat mensen die je niet steunen, juist de mensen waren waarbij je energie toch al wegstroomde. Waarbij er al geen balans was tussen geven en ontvangen en waarbij jij teveel verantwoordelijk nam voor het geluk van de ander. Uiteraard doet het verdriet om mensen achter te laten, maar besef ook dat je door jezelf te zijn, je automatisch het kaf van het koren scheidt. De eerste stap op weg naar jezelf.
 

2)    Ontmantel en verwijder zoveel mogelijk de negatieve prikkels
Als je eerlijk bent over je hoog sensitiviteit is het ook tijd om eerlijk te zijn over de prikkels in je leven. Wat kost jou teveel energie? Maak hier een lijstje van en elimineer deze prikkels zoveel mogelijk. Voorbeelden van stappen die door Hoog Sensitieve Personen genomen worden zijn:

• Geen nieuws meer kijken op tv en geen kranten meer lezen
  
• Zeer drukke omgevingen als beurzen of evenementen vermijden
  
• Dagelijks reizen met het openbaar vervoer vermijden
  
• Een overkill aan geluiden beperken door huisgenoten te vragen met een koptelefoon naar muziek te luisteren of games te spelen
  
• De leefomgeving opruimen en een teveel aan spullen weggooien.
• Stekkers en wifi uitdoen ’s avonds voor het slapen gaan
• Onechte en oppervlakkige vriendschappen vriendelijk beëindigen
• Regelmatig een digital detox inlassen, dus even geen social media
• Voedingsstoffen die overprikkeling veroorzaken als melk, tarwe, varkensvlees, cafeïne, alcohol en kunstmatige geur, kleur en smaakstoffen zoveel mogelijk vermijden.
• De prikkels van een kantoortuin of drukke werkomgeving vermijden
• De agenda opschonen en activiteiten die energie kosten zoveel mogelijk afzeggen of ombuigen naar een vorm die energie geeft.
  

 
3)    Neem de regie over je eigen leven en gun jezelf levenscadeautjes

Bij stap 2 heb je, met het elimineren van de negatieve prikkels, ruimte en rust gecreëerd. Stap twee geeft je de mogelijkheid om te bepalen hoe je die ruimte en rust zo inricht dat het je goed doet. Voorbeelden van ‘cadeautjes’ die Hoog Sensitieve Personen zichzelf hebben gegeven zijn:

• Een rustplek in huis of buitenshuis creëren, alleen en speciaal voor jou
• Een baan en werkplek creëren die past bij jouw gave en behoefte
• Alleen boeken lezen en films kijken die je inspireren en energie geven
• Regelmatig of altijd alleen slapen
• Vaak de natuur in voor een wandeling in het bos of langs het strand
• Alleen op vakantie of naar een retraite gaan
• Ruimte geven aan je creativiteit, letterlijk en figuurlijk
• Rust inplannen in je agenda als een ‘afspraak met jezelf
• Jezelf verwennen met gezonde voeding
• Alleen afspreken met mensen als het beide partijen energie geeft
  
• Jezelf verwennen met een saunabezoek of massage
• Liefde ontvangen en geven
• Jezelf gunnen ‘de hemel op aarde te ervaren’, wat dat voor jou ook is

4)    Blijf trouw aan jezelf
Het is voor een HSP moeilijk om trouw te blijven aan zichzelf omdat de prikkels van buiten onverminderd doorgaan. Het is daarom extra belangrijk om je eigen behoeftes en verlangens scherp te houden. Grenzen stellen, zodat je in al het geweld van prikkels en emoties van buiten en van binnen, toch trouw kunt blijven aan jezelf. Jouw innerlijke stem opzoeken. Meditatie, begeleiding, coaching en steun van geliefden kunnen hierbij van grote waarde zijn.

 
Dus samengevat:

1)    Kom uit de kast als Hoog Sensitief Persoon

2)    Elimineer de dingen uit je leven die energie kosten

3)    Geef jezelf 'levenscadeautjes' die je ziel voeden en je leven als HSP verrijken

4)    Blijf trouw aan jezelf door continu grenzen te stellen


Het resultaat? Je voelt je bevrijd. Je kunt weer energie geven aan de dingen die jou energie geven en daarmee volledig in je kracht staan en het leven vieren. Als iedereen dat doet, brengen we samen een beetje van  ‘de hemel op aarde’. En was dat niet precies het levensdoel waarmee jij als HSP ooit naar de aarde bent gekomen? ;-)

En.... laat ik zelf beginnen bij stap 1 door uit de kast te komen.

Ja, ik ben een HSP :)

Alice Kroeze
www.dnacoaching.nl